"De osteopathie is een manuele, diagnostische en therapeutische benadering voor het behandelen van functiestoornissen in de mobiliteit van gewrichten en weefsels in het algemeen, en voor het vaststellen van het aandeel ervan in het ontstaan van ziekteverschijnselen."
Bron: Belgische Academie voor Osteopathie vzw
Deze definitie werd voorgesteld aan de Kamer voor Osteopathie door de vertegenwoordigers van de osteopaten.
Definitie zoals deze door de WHO wordt geformuleerd:
“Osteopathy is a system of medicine that emphasizes the theory that the body can make its own remedies, given normal structural relationships, environmental conditions, and nutrition. It differs from allopathy primarily in its greater attention to body mechanics and manipulative methods in diagnosis and therapy.”
Bron: World Health Organization (WHO)
De osteopathie ontstaat in de 2de helft van de 19°eeuw. Die periode is geschiedkundig rijk aan ontdekkingen in de geneeskunde, maar arm aan therapeutische oplossingen. Andrew Tailor Still (1828 – 1917), zoon van een Methodistische pasteur, geneesheer en landbouwer, gaat al snel zijn vader bijstaan bij het behandelen van patiënten gebruikmakend van de toenmalige geneeskunde, d.m.v. planten, manipulaties en kleine chirurgie.
Zijn opleiding was empirisch, gebaseerd op ervaringen op het terrein, zijn observaties en gedane lectuur.
In 1853 verhuist hij naar Kansas waar hij samen met zijn vader de Indianen (Shawnees) gaat verzorgen. In 1857 gaat hij in de politiek.
Tussen 1861 en 1864 neemt hij deel aan de secessieoorlog in het Unionistisch leger als velddokter. Hij had voordien al 2 van zijn 3 kinderen en zijn 1ste vrouw verloren en deze oorlog ging niet bijdragen aan de twijfels die hij had in de toenmalige geneeskunde.
Tijdens de secessieoorlog sterven meer mensen aan infecties en ziekten dan aan de oorlog zelf. Dit alles was het gevolg van het tekort aan hygiëne, maar ook aan de toenmalige heroïsche geneeskunde.
Hij doet eveneens aan chirurgie en perfectioneert zich verder in de anatomie, waarvoor hij een reputatie opbouwt. In 1964 verliest hij nogmaals 3 van zijn kinderen aan hersenvliesontsteking. Het verlies van zijn naasten, de onmacht om anderen doeltreffend te verzorgen en de aversie tegen medicatie leidde Still tot nog meer het in vraag stellen van de toenmalige geneeskunde. Hij beslist dan zijn leven als geneesheer te heroriënteren.
Op een ogenblik van zijn leven begint hij te twijfelen aan zijn geloof en wordt hij sterk beïnvloed door de filosofie van Spencer. De verklaringen van Spencer over de evolutieleer van Darwin brengen hem tot concepten zoals, oorzaak en gevolg, structuur en functie, het holisme van het organisme en de relaties tussen de verschillende delen van het lichaam.
Eén van zijn gezegden was: “De coördinatie is de specifieke eigenschap van de vitaliteit, een onderbreking ervan leidt tot de dood, een tekort tot ziekte.” Verder onderzoek in anatomie via dissectie, observaties van de natuur leidt tot het ontstaan van de Osteopathie dat hij officieel creëert in 1872.
Het woord Osteopathie ontstaan uit het Grieks Osteon (been) en Pathos,Pathein (lijden).
In 1892 start hij zijn school “American School of Osteopathy”. Het eerste jaar telde 12 leerlingen,waarvan er 5 eigen kinderen waren. De school stond open ook voor vrouwen, wat in die tijd uitermate zeldzaam was. In 1895 wordt een ziekenhuis gebouwd aan de ASO. Door het toenemende succes en de interesse ook van ver uit het buitenland worden er tussen 1896 en 1899, 30 osteopathie scholen opgericht in de USA. Stilaan verliest Still de controle over zijn oriëntatie. Het beroep verdeelt zich in twee strekkingen, nl.:
- De conservatieven die zich blijven verzetten tegen het gebruik van medicatie.
- De moderneren die gedreven zijn om de vooruitgang in de geneeskunde en het grote arsenaal aan medicatie te integreren in hun behandelingen.
Het is deze laatste groep die het haalt en zo minder en minder overgaan tot het manuele werk. Op 12 december 1917 overlijdt A.T.Still in Kirksville. Tot op heden hebben er 23 COMs (College of Osteopathic Medicine) ongeveer 60.000 DO’s opgeleid. Ze maken integraal deel uit van de eerstelijnsgeneeskunde en kunnen zich ook specialiseren in diverse takken van de geneeskunde. Met een geschat aantal van 100.000 actieve osteopaten in het jaar 2020, is de osteopathie een van de snelst groeiende medische beroepen in het Amerikaanse gezondheidssysteem.
Eén van de studenten van A.T.Still, William Gardner Sutherland was gefascineerd door de complexe opbouw van de botstukken van de schedel. Deze specifieke anatomie deed hem vermoeden dat er een beweging, een malleabiliteit, mogelijk moest zijn. Hij ligt dan ook aan de basis van de ontwikkeling van de osteopathie in het craniële veld. Hij sticht in 1953 de "Sutherland Cranial Teaching Foundation. Inc" (SCTF).
John Martin Littlejohn introduceert de Osteopathie in Engeland.Voordien was hij samen met zijn broers David en J.B. studenten van Dr.Still aan de American School of Osteopathy.
De familie Littlejohn startten in 1902 de Chicago College of Osteopathy. John Martin ging terug naar Engeland om daar de Britisch School of Osteopathy op te richten in 1915. Officieel werd de school in 1917 een onderneming.
Terwijl Still bekend stond als de grondlegger die een kennis van de Anatomie het belangrijkste vond voor de Osteopathie, het blijkbaar Littlejohn was die de Osteopathie heeft ondergedompeld in de wereld van de Fysiologie. Hij was dan ook aan de basis van de ontwikkeling van de “General Osteopathic Treatment”(GOT), evoluerend via de inbreng van J.Wernham tot de ‘Total Body Adjustment"(TBA). Littlejohn stierf in 1947.
Uiteindelijk wordt de osteopathie in 1993, met de ondertekening van de “Osteopaten Act”, als een afzonderlijk beroep wettelijk erkend en gereglementeerd in het Verenigd Koninkrijk. De General Osteopathic Council (GOsC) wordt gekozen om de osteopathie in het Verenigd Koninkrijk bij wet te regelen, haar beroepsbeoefenaars te registreren, de patiënten te beschermen en het beroep verder uit te dragen. Tegenwoordig zijn de Engelse colleges voor osteopathie verbonden aan de officiële structuren van het hoger onderwijs.
De eerste Belgische osteopaten melden zich begin jaren ‘70 en zijn afgestudeerd in het Verenigd Koninkrijk (VK) of in Frankrijk.
In 1976 start de eerste deeltijdse opleiding osteopathie in Brugge door het Instituut William Garner Sutherland (IWGS), dat later het Sutherland College of Osteopathic Medicine (SCOM) zal worden en dat ook een Nederlandstalige afdeling kreeg in 1985.
In 1986 wordt de eerste beroepsvereniging, de Belgische Vereniging voor Osteopathie (BVO) opgericht, als fusie van de eerder gevormde Sociéte Belge d’Osteopathie et de Recherche en Thérapie Manuelle (SBORTM) en de Association Belge d’Ostéopathie (ABO). In hetzelfde jaar ontstaat ook de Belgische Academie voor Osteopathie. De BVO, die al een opleiding op universitair niveau wou organiseren naar aanleiding van de strafrechterlijke vervolging van een collega osteopaat, start een opleiding op aan de campus van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) in oktober 1986. Maar deze poging mislukt en de cursus zal nooit leiden naar een universitair diploma maar wordt verder gezet als Cours Osteopathie Cursus (COC), een private opleiding voor osteopathie die nu bekend staat als het Collège Belge d’Ostéopathie (CBO). Ook andere privéopleidingen zien het daglicht: het JWIAO in 1988, de IAO in 1989 en het FICO in 1993. Hun gediplomeerden richten op hun beurt nieuwe beroepsverenigingen op, wat het beroep opsplitst (Unie van Osteopaten (UVO) in 1996, Unie van Belgische Osteopaten (UBO) in 1996, Register voor de Osteopaten van België (R.O.B.) in 1997 en de Belgische Associatie van Klassieke Osteopaten (BAKO) in 1999).
In 2000 wordt de GNRPO vzw boven de doopvont gehouden, een koepelvereniging die alle hierboven beschreven beroepsverenigingen samenbrengt met als doel een gemeenschappelijk standpunt in te nemen binnen de socioprofessionele verdediging van het beroep.
In 2004 start het eerste academiejaar van de officiële zesjarige opleiding aan de ULB.
Eind 2014, als gevolg van twee jaren samenwerking in de Kamer Osteopathie, zijn verschillende beroepsverenigingen zich bewust gaan worden van het belang van een nauwe samenwerking. Na vele maanden werken hebben BAKO, ROB en BVO beslist om zich te verenigen onder het vaandel van de BVBO.
In het begin van 2017, fusioneert de UVO met de BVBO.
De osteopathische benadering vertrekt vanuit de ideeën dat:
- lichaam en geest één geheel vormt.
- dat dit lichaam in staat is zichzelf te reguleren.
- dat er een wederzijds verband bestaat tussen functie en structuur .
(Still, A.T. (1899) Philosophy of Osteopathy . Kirksville,MO : A.T.Still)
De osteopathie is een manueel beroep waar een diagnostiek wordt opgemaakt na een anamnese , een klinisch en een palpatoir onderzoek.
Er wordt gezocht naar bewegingsbeperkingen ter hoogte van alle mogelijke weefsels, waarna een behandeling wordt ingezet als blijkt dat er geen aanvullende klinische of paraklinische onderzoeken nodig zijn of dat een doorverwijzing noodzakelijk blijkt.
Een osteopathisch consult duurt gemiddeld 45 minuten.
- ANAMNESE:
Tijdens het eerste consult wordt u ondervraagd door de osteopaat over de geschiedenis van ziekten, operatieve ingrepen, ongevallen , leefgewoontes, enz…
Verder zal hij u bevragen naar de huidige klacht.
Het geheel zal de osteopaat in staat stellen om na te gaan of de klacht die u hebt wel hoort tot zijn domein, en zal indien nodig u doorverwijzen naar de geschikte zorgverlener.
- DIAGNOSE:
De osteopaat gaat gebruik maken van osteopathische- en klinische onderzoekstechnieken.
D.m.v. de informatie die hij heeft bekomen uit de anamnese en uit zijn onderzoek zal hij beslissen of er bijkomende onderzoeken noodzakelijk zijn , en of de patiënt door hem kan geholpen worden. Indien dit het geval is zal hij een behandelingsplan opstarten.
- BEHANDELING:
Het herstellen van de functie is het doel van de osteopathische behandeling. D.m.v. een grote diversiteit aan manuele technieken gaat hij trachten in te grijpen op verschillende niveaus van het lichaam.
De manuele technieken gaan van directe technieken(zoals manipulaties) naar indirecte en gecombineerde technieken.
De behandeling zal erin bestaan de beweging te herstellen in gewrichten en in weke delen.
Naargelang de anamnese, de leeftijd , de ziekte- en gezondheidstoestand van de patiënt, de gestelde diagnose zal er een keuze gemaakt worden van de technieken die gebruikt zullen worden om tot het beoogde doel te komen, nl. de gezondheid van de patiënt te bevorderen.
Hieruit kunnen we concluderen dat een osteopathische behandeling specifiek is voor elke patiënt.
De patiënt zal steeds op een begrijpbare manier worden geïnformeerd betreffende de diagnose, de behandelingsstrategie en eventuele alternatieve behandelingsmogelijkheden. Hij zal eveneens op de hoogte worden gebracht van mogelijke risico’s en nevenverschijnselen, te verwachten evolutie en een mogelijk tijdskader.
Bij de aanvang van elke vervolgbehandeling zal de patiënt gevraagd worden naar de evolutie van de klacht, waarna opnieuw een klinisch onderzoek zal gebeuren. Na elke behandeling wordt de verandering gecontroleerd en de initiële werkdiagnose geëvalueerd.
Behandelduur en frequentie zijn afhankelijk van de individuele patiënt en zijn klacht.
Deze lijst dient enkel als richtlijn en het is niet de bedoeling om volledig te zijn:
Klachten die in relatie staan tot het bewegings- en zenuwstelsel, zoals: pijn, ongemak en verminderde functie van spieren, gewrichten.
Een val, kwetsuren en verstuikingen, de effecten van een onaangepaste houding, verhoogde spanning, emotionele stress en hoofdpijn.
Een verminderde functie van lichaamssystemen die zich merkbaar maken in de vorm van verteringsproblemen, klachten van de bloedsomloop, ademhalingsklachten, oor-, neus- en keelproblemen, urologische klachten, stressgerelateerde en infectieziekten. Het is ook aangetoond dat osteopathische zorg effectief ondersteunend is bij ziekenhuisopname en postoperatief herstel.
Sport-gerelateerde klachten op alle niveaus, topsporters incluis.
Geassocieerde klachten bij zwangerschap, de pasgeborene en tijdens de kindertijd.
Soms weet de patiënt niet wat er scheelt maar ze voelen zich niet goed. Misschien voelen ze zich “niet goed in hun vel”, of ervaren ze een gebrek aan comfort dat er voordien wel was.
…
Specifiek voor zuigelingen:
Mijn baby heeft problemen met zuigen of slikken;
Mijn baby stopt soms enkele seconden met ademen (apneu).
Mijn baby draait het hoofdje steeds in dezelfde richting; zijn/haar schedel is afgeplat of enigszins vervormd;
Mijn baby huilt en is moeilijk te sussen, heeft slaapproblemen, is steeds geagiteerd;
Mijn baby heeft oprispingen en darmkrampen. Zijn/haar buikje is gespannen, heeft een moeilijke stoelgang of heeft vaak de hik;
Mijn baby heeft steeds hetzelfde oogje dat traant;
Mijn baby houdt zich scheef gebogen, verwringt zich of gooit regelmatig het hoofdje naar achteren;
Een heupje blijft steeds meer gebogen;
Mijn baby gebruikt een arm of een hand minder dan de andere.
…
(overgenomen uit de website van de Belgische Vereniging voor Osteopathie)
Wat betekenen de letters "DO"?
De letters "DO" staan voor Diploma in de Osteopathie. Oorspronkelijk komt deze titel uit de USA en betekende in eertse instantie "Diplomated Osteopath". Nadien werd het omgevormd tot "Doctor in Osteopathy". In Europa bleef men bij de oorspronkelijke betekenis.
Is een voorschrift noodzakelijk?
Bij Uw osteopaat hebt u geen voorschrift nodig noch voor terugbetaling, noch voor een consultatie. Het is altijd een meerwaarde indien u verslagen van voorgaande onderzoeken of behandelingen kunt voorleggen
Zijn radiografiën nodig?
De osteopaat zal indien hij dit gewenst acht u doorverwijzen naar een bevoegde arts indien hij of bij vermoeden van een onderliggende medische aandoening. Bent u al in het bezit van RX/CT of MRI dan is het aan te raden deze mee te brengen tijdens uw eerste bezoek.
Is er een terugbetaling?
De meeste ziekenfondsen bieden een gedeeltelijke terugbetaling en dit met een maximum per jaar. Gelieve zich te informeren bij uw mutualiteit.